Tình hình sản xuất lúa và các cây trồng khác của Việt Nam đến tháng 4 năm 2025 cho thấy những tín hiệu đáng chú ý, đặc biệt là sự tăng trưởng về diện tích gieo cấy và sự ổn định của sản lượng lúa, đóng góp quan trọng vào an ninh lương thực và xuất khẩu nông sản.
Gieo cấu lúa tiếp tục mở rộng, phát triển diện tích canh tác
Diện tích gieo cấy tiếp tục mở rộng
Trong 4 tháng đầu năm 2025, tổng diện tích gieo cấy cả nước đạt 3,767 nghìn ha, tăng nhẹ 0,3% so với cùng kỳ năm 2024. Sự tăng trưởng này chủ yếu đến từ vụ Đông Xuân 2025 với diện tích 2.962 nghìn ha, cao hơn một chút so với 2.948 nghìn ha của vụ Đông Xuân 2024. Vụ Hè Thu 2025 cũng duy trì ổn định với 795 nghìn ha, tương đương 799 nghìn ha của năm trước. Điều này cho thấy sự chủ động của ngành nông nghiệp trong việc duy trì và phát triển diện tích canh tác.
Sản lượng lúa đạt mức khá, diện tích thu hoạch giảm nhẹ
Tính đến tháng 4 năm 2025, diện tích lúa cả nước đã thu hoạch đạt 2.058 nghìn ha, giảm 3,4% so với cùng kỳ năm 2024. Sự giảm nhẹ này chủ yếu do vụ Thu Đông 2024 có diện tích thu hoạch giảm từ 191 nghìn ha xuống còn 142 nghìn ha, và vụ Mùa 2024 cũng giảm từ 1.788,9 nghìn ha xuống 1.684,7 nghìn ha.
Tuy nhiên, bất chấp sự giảm nhẹ về diện tích thu hoạch, sản lượng lúa trên diện tích thu hoạch cả nước vẫn đạt 14,043 triệu tấn, giảm 2,2% so với cùng kỳ năm 2024. Mức giảm này không đáng kể so với tổng sản lượng, cho thấy năng suất cây trồng vẫn được duy trì ở mức cao, đặc biệt là sự đóng góp lớn từ vụ Đông Xuân 2025 với 12,005 triệu tấn (chiếm 85%). Sản lượng của vụ Thu Đông 2024 là 101,5 nghìn tấn (chiếm 1%) và vụ Mùa 2024 là 1.937 nghìn tấn (chiếm 7%), vụ Hè Thu 2025 đạt 14 nghìn tấn.
Cơ cấu sản lượng và những tín hiệu thị trường
Trong cơ cấu sản lượng, vụ Đông Xuân 2025 tiếp tục giữ vai trò chủ đạo với tỷ lệ đóng góp lớn nhất (85%), khẳng định đây là vụ sản xuất chính và hiệu quả cao của ngành lúa gạo Việt Nam. Sự ổn định trong sản lượng lúa là yếu tố quan trọng đảm bảo an ninh lương thực quốc gia và duy trì năng lực xuất khẩu gạo.
Mặc dù diện tích thu hoạch có sự điều chỉnh, nhưng việc duy trì sản lượng ở mức khá cho thấy ngành trồng trọt đang thích ứng tốt với các điều kiện thị trường và thời tiết. Các nỗ lực trong việc áp dụng giống mới, kỹ thuật canh tác tiên tiến và quản lý dịch bệnh hiệu quả đã góp phần ổn định năng suất.
Định hướng và khuyến nghị chiến lược
Để ngành trồng trọt phát triển bền vững, cần tập trung vào các giải pháp chiến lược sau:
Cần tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ, đặc biệt là nghiên cứu và phát triển giống cây trồng năng suất cao, chống chịu tốt với biến đổi khí hậu và dịch bệnh. Đồng thời, đẩy mạnh công nghệ cao trong sản xuất như tưới tiêu thông minh, và tối ưu hóa cơ cấu cây trồng theo điều kiện địa phương và nhu cầu thị trường, ưu tiên cây trồng giá trị cao và có tiềm năng xuất khẩu.
Bên cạnh đó, việc phát triển chuỗi giá trị và liên kết sản xuất là yếu tố then chốt. Cần thúc đẩy mạnh mẽ sự liên kết giữa nông dân, hợp tác xã, doanh nghiệp chế biến và tiêu thụ, nhằm tạo ra chuỗi giá trị khép kín, nâng cao giá trị sản phẩm và giảm thiểu rủi ro cho người nông dân.
Cuối cùng, nâng cao chất lượng sản phẩm là ưu tiên hàng đầu. Ngành trồng trọt cần tập trung sản xuất theo các tiêu chuẩn quốc tế như VietGAP, GlobalGAP, Organic. Việc này giúp sản phẩm nông nghiệp Việt Nam đáp ứng yêu cầu thị trường khó tính, từ đó mở rộng và củng cố thị phần xuất khẩu.
Ðưa máy cấy lúa kết hợp với phun thuốc vào đồng ruộng ở xã Tăng Hòa, huyện Gò Công Ðông (Tiền Giang).
Khuyến nghị cho doanh nghiệp và địa phương
Các doanh nghiệp trong lĩnh vực trồng trọt cần chủ động đầu tư vào công nghệ sản xuất hiện đại, truy xuất nguồn gốc sản phẩm và xây dựng thương hiệu để nâng cao giá trị cạnh tranh. Đồng thời, cần tăng cường liên kết với nông dân để đảm bảo nguồn nguyên liệu ổn định và chất lượng. Về phía địa phương, cần quy hoạch vùng sản xuất tập trung, hỗ trợ nông dân tiếp cận khoa học kỹ thuật, vốn vay ưu đãi và xúc tiến thương mại. Việc tạo môi trường thuận lợi cho đầu tư vào nông nghiệp và phát triển các mô hình hợp tác xã kiểu mới sẽ là chìa khóa để khai thác tối đa tiềm năng của ngành trồng trọt.
