Năm 2025 đang khép lại với nhiều tín hiệu tích cực cho nông nghiệp Việt Nam. Từ những biến động khó lường của thời tiết, thị trường và dịch bệnh, khu vực Nông – Lâm – Thủy sản (NLTS) đã cho thấy sức bật mạnh mẽ, khi giá trị xuất khẩu tăng hai con số, cơ cấu sản xuất được tái định hình theo hướng công nghệ cao và bền vững hơn.
Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, tổng kim ngạch xuất khẩu NLTS 9 tháng đầu năm 2025 đạt 52,31 tỷ USD, tăng 14% so với cùng kỳ năm 2024. Trong đó, nông sản chính đạt 24,2 tỷ USD (tăng 18,2%), thủy sản 9,4 tỷ USD (tăng 6,5%), lâm sản 12,8 tỷ USD (tăng 13%), và chăn nuôi 620 triệu USD (tăng 27%). Cán cân thương mại toàn ngành tiếp tục thặng dư 15,93 tỷ USD, tăng 17,6% so với cùng kỳ, góp phần quan trọng vào ổn định kinh tế vĩ mô.
Biến động từ thời tiết và thị trường – thử lửa cho năng lực thích ứng
Tháng 9/2025 ghi nhận nhiều đợt mưa bão liên tiếp ở miền Bắc, gây ảnh hưởng đến vụ lúa Hè Thu và nhiều loại cây công nghiệp. Hàng chục nghìn ha lúa bị ngập úng hoặc đổ gãy, trong khi diện tích nhiễm sâu bệnh đạt hơn 557 nghìn ha, tăng gần 10% so với năm trước.
Diện tích lúa bị ngập úng do mưa bão gây thiệt hại nặng nề cho người nông dân
Ở chiều ngược lại, miền Nam ghi nhận sản lượng cây ăn quả tăng mạnh, đặc biệt là sầu riêng tăng 17,5%, nhãn tăng 13,5%, mít tăng 11,2% – phản ánh hiệu quả của việc tái cơ cấu cây trồng và đầu tư công nghệ canh tác.
Thị trường quốc tế cũng đầy biến động khi giá xuất khẩu một số mặt hàng như cà phê, gạo và hồ tiêu có xu hướng giảm nhẹ, song nhờ mở rộng thị trường và tối ưu chuỗi giá trị, Việt Nam vẫn duy trì tăng trưởng dương. Đặc biệt, xuất khẩu gạo đạt hơn 6,3 triệu tấn trong 9 tháng, trị giá 4,32 tỷ USD, tăng 9,8% về lượng và 13,4% về giá trị – giữ vững vị trí trong nhóm 3 quốc gia xuất khẩu gạo lớn nhất thế giới.
Đổi mới công nghệ và tái cơ cấu sản xuất – nền tảng của tăng trưởng
Điểm sáng lớn nhất của nông nghiệp Việt Nam năm 2025 nằm ở sự chuyển mình về mô hình sản xuất. Các vùng trồng trọt chủ lực đã đẩy mạnh chuyển đổi sang cây có giá trị kinh tế cao, gắn với tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP và chứng nhận bền vững.
Trong chăn nuôi, mô hình an toàn sinh học và chăn nuôi công nghệ cao tiếp tục mở rộng. Dù tổng đàn lợn chỉ tăng nhẹ, sản lượng thịt hơi xuất chuồng đạt 5,52 triệu tấn, tăng 4,5% so với cùng kỳ – nhờ ứng dụng công nghệ quản lý đàn, cảm biến môi trường và thức ăn tự động.
Công nghệ nuôi tôm thẻ trắng siêu thâm canh đạt hiệu quả về sản lượng và đảm bảo chất lượng
Ở mảng thủy sản, nuôi tôm công nghệ cao và siêu thâm canh đã giúp sản lượng tăng 5,8%, trong đó nhiều địa phương như Sóc Trăng, Bạc Liêu, Cà Mau ghi nhận năng suất vượt 8–12 tấn/ha/năm. Xuất khẩu tôm đạt 3,5 tỷ USD, chiếm gần 40% tổng kim ngạch thủy sản.
Lâm nghiệp cũng tăng trưởng ổn định với sản lượng gỗ rừng trồng khai thác đạt 17,2 triệu m³, tăng 3,5%; xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ đạt 11,8 tỷ USD – tiếp tục giữ vị thế là nhóm ngành xuất khẩu chủ lực.
Hướng tới nông nghiệp giá trị cao và phát thải thấp
Song song với tăng trưởng, ngành nông nghiệp đang chuyển hướng sang phát triển xanh và kinh tế tuần hoàn. Các mô hình nông nghiệp tuần hoàn – sinh học, sử dụng phụ phẩm làm thức ăn chăn nuôi, phân bón hữu cơ hoặc năng lượng sinh học, đang được nhân rộng tại Đồng Nai, Hậu Giang, Nghệ An.
Khu chuyển đổi lúa – cá ứng dụng kinh tế tuần hoàn của HTX nuôi trồng thủy sản xã Yên Nam (Duy Tiên, Hà Nam) cho hiệu quả kinh tế cao.
Đặc biệt, chương trình “1 triệu ha lúa chất lượng cao, phát thải thấp” đang được triển khai tại 12 tỉnh Đồng bằng sông Cửu Long, giúp giảm phát thải CO₂ tới 10–12%, tiết kiệm chi phí phân bón và nước tưới cho nông dân. Đây được xem là bước chuẩn bị quan trọng để Việt Nam tham gia thị trường tín chỉ carbon nông nghiệp trong tương lai gần.
Tầm nhìn 2026: Từ tăng trưởng xuất khẩu đến sức mạnh nội lực
Bước sang năm 2026, ngành NLTS đặt mục tiêu tổng kim ngạch xuất khẩu đạt 67–68 tỷ USD, duy trì tốc độ tăng trưởng 6–8%, đồng thời nâng cao giá trị gia tăng thông qua chế biến sâu, truy xuất nguồn gốc và chuyển đổi số.
Các doanh nghiệp trong ngành đang tích cực đầu tư vào công nghệ chuỗi lạnh, logistics nông sản và tiêu chuẩn hóa vùng trồng, vùng nuôi. Hệ thống chuyển đổi số nông nghiệp quốc gia cũng được Bộ Nông nghiệp đẩy mạnh, với hơn 5.000 hợp tác xã và doanh nghiệp đã tham gia sàn thương mại điện tử nông sản quốc gia AgriDigital.
Trong bức tranh tổng thể ấy, nông nghiệp Việt Nam không chỉ là “trụ đỡ” của nền kinh tế, mà đang trở thành động lực tăng trưởng mới, với ba trụ cột rõ ràng: sản xuất thông minh – thị trường mở rộng – phát triển bền vững.
